Τετάρτη 10 Οκτωβρίου 2012

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΩΗΝ Ψ.Ν.Π.Ο.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας γιορτάζεται κάθε χρόνο σε όλον τον Κόσμο στις 10 Οκτωβρίου.
Η ημέρα ευνοεί περισσότερο την ανοικτή συζήτηση που χρειάζεται να γίνει για τις ψυχικές διαταραχές, καθώς και τη διαρκή ανάγκη ανάπτυξης προγραμμάτων πρόληψης και της θεραπείας τους.
Η ψυχική υγεία είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας, μέσα από την οποία το κάθε άτομο μπορεί να αναγνωρίζει τις δυνατότητες και τις ικανότητές του. Έχοντας κανείς μια ισορροπημένη ψυχική διάθεση μπορεί να τα βγάζει πέρα με τις εντάσεις και τους στρεσσογόνους παράγοντες της ζωής, μπορεί να εργάζεται παραγωγικά και να συμβιώνει αρμονικά με τους άλλους ανθρώπους στον κοινωνικό του χώρο.
Οι ψυχικές αρρώστιες επηρεάζουν την ψυχική υγεία και παρεμποδίζουν ή ελαττώνουν τη δυνατότητα να κατακτήσει κανείς μέρος ή όλα από τα παραπάνω. Προλαμβάνοντας όμως και θεραπεύοντάς κανείς την ψυχική αρρώστια του μπορεί πια να αναπτύξει όλες του τις δυνάμεις και τις δυνατότητες.
Η ψυχική υγεία είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο στην ανάπτυξη του ανθρώπου. Έτσι λοιπόν, θα πρέπει να δεχθούμε το γεγονός πως τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι κομμάτι της ζωής μας που μπορεί μεν να παρουσιαστούν, αλλά μπορούν και να διευθετηθούν.
Η αλήθεια είναι πως σήμερα πια έχουμε τη γνώση και τα μέσα να θεραπεύσουμε πολλές αρρώστιες. Πολλές πρόοδοι έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στον επιστημονικό τομέα, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ψυχικής αρρώστιας. Η θεραπεία δε γίνεται πια μόνο στα Ψυχιατρεία, αλλά και στους Ψυχιατρικούς Τομείς των Γενικών Νοσοκομείων (σύντομα και στη Κατερίνη σε ότι αφορά την Πιερία), στα Κέντρα Ψυχικής Υγείας, στα Εξωτερικά Ιατρεία Ψυχιατρικών Νοσοκομείων, σε Κέντρα Ημερήσιας Περίθαλψης, σε Ξενώνες, Οικοτροφεία και αλλού.
Σημαντική γνώση έχει πλέον αποκτηθεί σχετικά με τις αιτίες, τα συμπτώματα της ψυχικής αρρώστιας, τις μεθόδους πρόληψης και θεραπείας της. Τα οφέλη από τις γνώσεις αυτές πρέπει να αγγίζουν όλους τους ανθρώπους και ιδιαίτερα αυτούς που έχουν πολλαπλά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
Ωστόσο, αυτή η επιστημονική γνώση δεν έχει διαδοθεί σε όλους τους πολίτες. Η κοινωνία μας, ακόμη και σήμερα, υψώνει φραγμούς και εμπόδια στη φροντίδα και την κοινωνική επανένταξη των ατόμων με ψυχικές αρρώστιες. Έτσι λοιπόν, πολλοί είναι εκείνοι που προβαίνουν σε διακρίσεις όσων πάσχουν από κάποια σοβαρή ψυχική αρρώστια.
Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία που να στηρίζεται σε ηθικά, κοινωνικά ή σε επιστημονικά δεδομένα, για να αποκλείονται άτομα με ψυχικές αρρώστιες από την κοινωνία μας. Υπάρχει χώρος για όλους μας. Δεν υπάρχει καμιά λογική εξήγηση, για να εξαιρεθούν οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας από το Γενικό Σύστημα Υγείας. Η ύπαρξη ισοτιμίας ανάμεσα στη σωματική και τη ψυχική υγεία είναι ζωτικής σημασίας.
Ας τολμήσουμε να ζητήσουμε βοήθεια και φροντίδα για κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας δικό μας ή κάποιου συγγενή και φίλου μας. Μη φοβόμαστε αυτούς που πάσχουν από ψυχική αρρώστια. Μπορεί να συμβεί στον καθένα μας. Μην αγνοούμε κάποια προειδοποιητικά σημεία και συμπτώματα μιας ψυχικής αρρώστιας. Ας τολμήσουμε να αμφισβητήσουμε τις δοξασίες, τους μύθους, τις λαθεμένες αντιλήψεις και το στίγμα που συνοδεύει τη ψυχική αρρώστια. Η φροντίδα για τη ψυχική υγεία μάς αφορά όλους.

Στο πρώην Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Πέτρας Ολύμπου εργαζόμενοι και διοίκηση πιστεύουμε πως πολλά άτομα με προβλήματα στη ψυχική τους υγεία χρειάζονται:
Περισσότερη φροντίδα
Καλύτερη φροντίδα
Τέλος στο δισταγμό για αναζήτηση βοήθειας
Άτομα – θύματα του κοινωνικού αποκλεισμού και του στίγματος που συνοδεύει τη ψυχική αρρώστια έχουν δικαίωμα να ζήσουν ανάμεσά μας σαν ισότιμοι πολίτες.

Έτσι λοιπόν, στο πρώην Ψυχιατρικό Νοσοκομείο γίνονται αφ΄ ενός μεν προσπάθειες βελτίωσης του επιπέδου περίθαλψης και φροντίδας για όσους τη χρειάζονται και αφ’ εταίρου, παράλληλα, αναπτύσσονται Ψυχιατρικές Υπηρεσίες στην Κοινότητα. Οι Υπηρεσίες αυτές έχουν πολλαπλή αποστολή και δράση.
Άλλες από τις Υπηρεσίες αυτές, όπως το Κέντρο Ψυχικής Υγείας, απευθύνονται στο ευρύ κοινό παρέχοντας πληροφόρηση για την ψυχική υγεία και τρόπους «προφύλαξης» από τη ψυχική αρρώστια. Άλλες, όπως τα Εξωτερικά Ιατρεία, η Κλινική Οξέων (Τμήμα Βραχείας Ψυχιατρικής Νοσηλείας), η Κινητή Μονάδα, η ΜΟΦΨΥ και άλλες, απευθύνονται σε άτομα που ήδη νοσούν, ώστε να βοηθηθούν έγκαιρα και αποτελεσματικά στη θεραπεία της ψυχικής αρρώστιας τους.
Το πρώην Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Πέτρας Ολύμπου έχει αναπτύξει ένα δίκτυο Υπηρεσιών για ανθρώπους που έχουν μακροχρόνια προβλήματα με τη ψυχική τους υγεία και χρειάστηκε να νοσηλευτούν για πολύ καιρό σε Ψυχιατρεία. Τα άτομα αυτά συμμετέχουν σε οργανωμένα Προγράμματα ‘Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης’, καταρτίζονται και εκπαιδεύονται σε Επαγγελματικά Εργαστήρια και διαμένουν σε Ξενώνες και Οικοτροφεία, στην Κοινότητα, με την υποστήριξη εκπαιδευμένου προσωπικού. Τα Προγράμματα αυτά διαρκώς επεκτείνονται, ώστε να δοθεί η δυνατότητα και σε άλλους συνανθρώπους μας να ζήσουν ανάμεσά μας σαν ισότιμοι πολίτες.
Το προσωπικό διαρκώς εκπαιδεύεται για τη βελτίωση της ποιότητας και της περίθαλψης και φροντίδας των συνανθρώπων μας.

Το σημερινό Δίκτυο Κοινοτικών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του πρώην Ψ.Ν.Π.Ο.

Στο πρώην Ψ.Ν.Π.Ο. λειτουργούν σήμερα Εξωτερικά Ψυχιατρικά και Νευρολογικά Ιατρεία με Νευρο-φυσιολογικό Εργαστήριο, Κέντρο Ψυχικής Υγείας με Τμήμα Ενηλίκων και Ιατροπαιδαγωγικό Τμήμα, Κινητή Μονάδα, Μονάδα Κατ’ Οίκον Φροντίδας Ψυχικής Υγείας, Κλινική Αντιμετώπισης (Βραχεία Νοσηλεία) Οξέων Ψυχιατρικών Περιστατικών (νοσηλεία – 22 κρεβάτια για επείγοντα / οξέα ψυχιατρικά περιστατικά περιοχής ευθύνης πληθυσμού 1,1 εκατομ. ατόμων), Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (7 Προστατευμένα Διαμερίσματα, 7 Ξενώνες – εκ των οποίων ο ένας είναι Μετανοσοκομειακός και ένας είναι για τους λεγόμενους «δύσκολους για κοινωνική ένταξη» ψυχιατρικούς ασθενείς - καθώς και 2 Οικοτροφεία), όπου φιλοξενούνται άτομα με χρόνια ψυχοκοινωνικά προβλήματα, 3 Κέντρα Ημέρας (το ένα είναι για άτομα με άνοια που σε λίγες ημέρες ξαναλειτουργεί), Κοινωνικός Συνεταιρισμός Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.), καθώς και Οδοντιατρικό Τμήμα. Στο πρώην Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Πέτρας Ολύμπου (Ψ.Ν.Π.Ο.) παρέχεται πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής πρόληψη ψυχικών διαταραχών. Επίσης λειτουργεί και η μονάδα του ΟΚΑΝΑ όπου πλέον δεν υπάρχει λίστα αναμονής για εισαγωγή στο πρόγραμμα χορήγησης υποκατάστατων.
Συνολικά το 2011 η νοσηλευτική κίνηση στο ΨΝΠΟ έφτασε τα 34.810 άτομα και παρουσίασε αύξηση σε σχέση με το 2010 της τάξης του 5,19% όταν η νοσηλευτική κίνηση ήταν 33.091 άτομα.
Στο πρώην Ψ.Ν.Π.Ο., εργαζόμενοι και διοίκηση πιστεύουμε πως όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στην προσωπική αξιοπρέπεια, τον σεβασμό και στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό ανεξαρτησίας. Απώτερος στόχος των παρεχόμενων κοινοτικών ψυχιατρικών υπηρεσιών του πρώην Ψ.Ν.Π.Ο. είναι να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα ψυχικής υγείας, να προάγουν την ποιότητα ζωής του ατόμου με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, να προωθούν την ανεξαρτησία του, να τιμούν τα δικαιώματά του και να καλύπτουν τις ψυχοκοινωνικές ανάγκες του. Παράλληλα, εφαρμόζονται προγράμματα πρόληψης της ψυχικής αρρώστιας και καταπολέμησης του στίγματος που την συνοδεύει.
Με βάση τα σχετικά πρόσφατα στοιχεία από «Έκθεση αξιολόγησης των παρεμβάσεων εφαρμογής της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης για την περίοδο 2000-2009, στο πλαίσιο του έργου: Εκ των υστέρων (ex post) αξιολόγηση της εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης «ΨΥΧΑΡΓΩΣ» από το 2000 μέχρι και το 2009», πέτυχε, γενικά, ο στόχος υλοποίησης για τις Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, αλλά υπολείπεται σημαντικά για άλλες παραμέτρους. (Thornicroft G, Craig T, Power T, Μπούρας Ν, Λουκίδου Ε, Μαστρογιαννάκης Α, 2010).
Στην έκθεση αυτή γίνεται ιδιαίτερη μνεία για τις επιτυχείς εκβάσεις προγραμμάτων της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και της Κοινοτικής Ψυχιατρικής στο πρώην Ψ.Ν.Π.Ο. (αναφορά σε «εντυπωσιακές υποδομές, όπως το εργαστήρι επαγγελματικής αποκατάστασης στην Κατερίνη», σε «παροχή φροντίδας καλής ποιότητας», σε «ύπαρξη συντονισμού που παρατηρείται μεταξύ των υπηρεσιών με παράδειγμα το Κέντρο Ψυχικής Υγείας Κατερίνης», κ.ά.).
Ο εθελοντισμός στο πρώην Ψ.Ν.Π.Ο.
Οι άνδρες και οι γυναίκες εθελοντές, μέλη της Κοινωνίας μας, μπορούν να βοηθήσουν αυτούς τους ανθρώπους, αλλά και άλλους συμπολίτες μας που ταλαιπωρούνται από ψυχικές διαταραχές και ψυχοκοινωνικά προβλήματα, να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους, να επανενταχθούν στην κοινωνία μας και να ζήσουν μια ‘φυσιολογική ζωή’.
Πιστεύουμε ότι όλα αυτά τα άτομα μπορούν να βοηθηθούν καλύτερα μέσα στην ‘οικεία’ κοινωνία που ζουν. Η βοήθεια είναι πιο αποτελεσματική, εάν παρέχεται σε ένα ‘φυσιολογικό’, κατά το δυνατόν, περιβάλλον.
Το Κέντρο Ψυχικής Υγείας Κατερίνης ενθαρρύνει την ανάπτυξη του εθελοντισμού, έτσι ώστε να προαχθούν τα προγράμματα φροντίδας των ατόμων με ψυχική διαταραχή και να δημιουργηθούν βαθύτεροι δεσμοί με την Κοινότητα. Οι εθελοντές μπορούν αφ’ ενός μεν να ενισχύσουν αυτούς τους δεσμούς, αφ’ εταίρου δε να προσφέρουν ένα επιπλέον «χέρι βοήθειας» στα άτομα αυτά και στις οικογένειές τους. Η συνεισφορά τους είναι σημαντικότατη στην εξάλειψη του στίγματος της ψυχικής αρρώστιας και των λανθασμένων αντιλήψεων που υπάρχουν γι αυτήν.
Τα ‘Προγράμματα για Εθελοντές’ που λειτουργούν στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Κατερίνης καλύπτουν κάποιες ψυχοκοινωνικές ανάγκες συνανθρώπων μας που έχουν επηρεαστεί από ψυχικές αρρώστιες.
Οι εθελοντές μπορούν να προσέρχονται στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας είτε μόνοι τους, είτε ομαδικά, με άλλους φίλους τους ή συνεργάτες τους. Άτομα όλων των ηλικιών, άνδρες και γυναίκες, μπορούν να συμμετέχουν σε ποικίλες και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες.
Ας σκεφθούμε όλοι μας, τι χρειάζεται ακόμη να γίνει και πώς μπορούμε να το κατορθώσουμε, σαν μέλη της Κοινωνίας μας, για να βελτιώσουμε τη ζωή των ατόμων με προβλήματα της ψυχικής τους υγείας.

Ας σκεφθούμε τα συνθήματα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας: Όχι στον αποκλεισμό. Ναι στη φροντίδα. Ας γίνουμε «εθελοντές ψυχικής υγείας».

Εμμανουήλ Κοσμαδάκης
Αναπληρωτής Διοικητής του πρώην Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Πέτρας Ολύμπου

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου